Ongeloof door verbeelding: de geschiedenis van yoga herzien
Mijn verhaal komt terug op de Hatha Yoga Pradipika van Svatmarama. Deze tekst is herge-introduceerd in India via China nadat het in India nagenoeg verdwenen was. Het combineerd hatha yoga en Raja yoga in een enkele methode van beoefening. In China is het via Boeddhisme in Wudang Daoisme terecht gekomen en kern/onderdeel van wudang gongfu training en Neidan alchemie. Het heeft revisie ondergaan natuurlijk omdat het moest passen in het daoistische taalgebruik en de Chinese taal zelf, maar de beoefening is nagenoeg nog identiek aan de oorspronkelijke tekst suggestie.
Hoe vaak ik de afgelopen jaren niet verketterd ben door mensen die yoga beoefenden. Ik noem dit vaak als het resultaat van ´ongeloof door verbeelding´. Het is een vorm van geloof waarlangs mensen hun opinies vormen die niet gecontroleerd worden op de feiten. Het is iets dat bij de nieuwe tijd hoort. Politici doen het ook de hele tijd.
Yoga magazine
Het aller ernstige is de ontkenning door wannabee yogi’s dat Chinese yoga niet bestaat. Op het Wereld yoga congres in Hongkong een paar jaar geleden werd ik streng verzocht niet te komen om de illusie van yogis niet te verstoren. Yoga is de nationale trots van India (over deze vormen van nationalisme aan de basis van moderne yoga is al veel geschreven door onderzoekers). Nu is er yoga in China zolang als er Boeddhisme is in China, en Chinees Buddhisme was er al in China voor Christendom naar Europa kwam (voor o.a. deze opmerking ben ik op de UVA nog op het matje geroepen toen ik daar geschiedenis moderne esoterie studeerde). Chinese yoga is dus hooguit maar een paar honderd jaar later in China dan de Sutras van Patanjali gecomponeerd werden (waarschijnlijk 2e eeuw vC). De Yoga Sutra’s zijn jonger dan de Daodejing en de werken over de Buddha’s verlichting. De drie geschiedenissen zijn diep met elkaar verweven en niemand weet het fijne van wat wat gevormd heeft.
Als ik mijn verhaal over de geschiedenis van yoga deed in mijn Wudang Yoga lessen liepen yoga leraren en instructeurs soms uit mijn lessen weg ook al had ik alle bewijs voor ze liggen. Tijdens de yoga prep lessen was het het ergst. Deze lessen geef ik o.a. via Groupon en andere marketing organisaties. Daar werd ik zelfs een keer uitgescholden door een yoga lerares. Ik heb haar na de eerste les niet meer terug gezien. Common sense over gezondheid en yoga word ook vaak met ongeloof naar geluisterd. Veel yoga gewoontes komen uit body builden en westerse noties van sport, slachtofferrol en zweten als teken van werk (arbeid adelt tenslotte).
Maar nu is er dan toch een lichtpunt. In de Yoga magazine nr 3 van 2013 staat een artikel gebaseerd op een artikel van William Broud in de New York Times. Het verteld net als ik al 20 jaar of langer doe dat de yoga die mensen nu doen modern is, namelijk pas in 1924 ontwikkeld door Swami Kuvalayananda. Joseph S. Allen beweerde al in 2004 in ‘Yoga in Modern India’ dat moderne Yoga het resultaat was van India’s nationalisme en anti-Brits sentiment. Hij hield geen spaander heel van in Yoga artikelen vaak aangehaald onderzoek. We zijn beiden yoga fan, mind you. Ik beoefen al bijna 40 jaar ononderbroken yoga. Mijn Yoga prep lessen deel ik in twee, deel 1 zijn de gestage lichamelijke ontwikkeling zoals Svatmarama voorstelde in de Hatha Yoga Pradipika, het tweede deel met de Michael Jacksons in de yoga, de bekende oefeningen die niet alleen makkelijk blessures veroorzaken en onveilig zijn, maar vooral ook onbekend in Yoga voor zo’n honderd jaar terug. Ze waren wellicht onderdeel van fakirisme en acrobatiek, en zeker deels geinspireerd op de Zweedse gymnast Per Henrik Ling (1776-1839) en diens leerlingen. Ling ontwierp een omvangrijk gymnastieksysteem, waarin naast pedagogische, militaire en esthetische ook medische gymnastiek werd onderscheiden. Ik haalde hier mijn Master op, lange tijd geleden. Dit voor mijn onderzoek naar de geschiedenis van Qigong, waar ik ontdekte dat ook moderne Qigong en taijiquan voor een groot deel terug gaat op Per Hendrik Ling’s werk. Over oplichterij gesproken, Qigong en Yoga hadden beiden dezelfde slechte ruputatie in India en China, namelijk dat beoefenaars kinderdieven, straat artiesten en zwervers waren. Hun upgrade danken ze aan het nationalisme, hetgeen niet echt een moderne geschiedenis is om trots op te zijn gezien de vele conflicten die overal ter wereld voortkomen uit nationalisme. Je ziet soms wel in oudere Hongkong films flarden van Qigong in de voor nationalistische tijd terug, waar straat bendes ook idealisten verborgen hielden en die een rol speelden in China’s nationalisme. In vroege Bollywood films hetzelfde.
onderzoek laat zien dat yoga zoals we dat kennen eerder heigymnastiek is dan yoga
Ik besteed in mijn lessen veel aandacht aan dit realisme omdat het mensen helpt zich bescheidener op te stellen. Ik praat maar niet over de strijd tegen het ego, daarvoor moet je bij Sigmund Freud en Carl Gustav Jung zijn (zij opeerden ideeen over egoloosheid als eersten en ze introduceerden het concept ´ego´), want ego is niet een term die in India of China bekend is uit de klassieken.
In Chinese yoga is de associatie met alchemie, tantrisme en martial arts een natuurlijk fenomeen. Daoisme gebruikte al voor het Boeddhistische Shaolin een combinatie van vechtkunst, ritueel en alchemie om exorcisme aan te leren en mensen spiritueel te ontwikkelen tot op het punt dat ze Dao in de wereld konden herkennen. In de Wudang bergen waar ik mijn eed als monnik afgelegd heb zegt men dat Yogas leren niet voor de menigte is, maar een fragment is in de dynamiek van spirituele ontwikkeling. Goede yoga vereist veel kennis studie, en dat is niet waarmee je tegenwoordig veel yogis bereikt. Daarom begin ik voor alle leerlingen met de yoga prep. Hier kunnen mensen eerst de ontspanningsreflex leren waarop alle yoga gebaseerd is. Zonder die reflex blijft yoga pijnlijk, willen mensen door spieren ademen om de pijn te verzachten of tot stretch te komen. Maar vuurademing is hocus spocus. Yoga is een techniek om tot ontspanning te komen en evenwichtigheid van geest en gemoed. Daarvoor heeft het dus geen paniek handeling nodig, maar beleid. De ademhaling die svatmarama voorstelde is in Boeddhisme ademhaling voor ontwikkeling van diamanten voertuig, vaas ademing. De Chinese taal is daar voor gemaakt, want lucht betekend daar niet gas, maar leegte, Kong.
In yoga wil je vooral niet zweten. Veel traumas en gevoelens, gedachten, bevindingen en overtuigingen zetten zich in het lichaam vast als spanningen en in die spanningen zit werk. Werk is hitte en hitte doet uitdrogen en ouder worden. In yoga wil je dus eerst die hitte kwijt. Vuur ademing is tegenwoordig heel populair, en ik moet mensen vaak desillusioneren als ze in mijn les vuurademhaling toe willen voegen of mudra´s. Deze technieken werden door fakirs gedaan om messen door hun armen te kunen steken. Net als cocaine laat vuur ademhaling je gevoelloos worden, omdat het je angst en stress oveschreeuwt met lichaamseigen opiaten uit je hoofd die je blind maken voor alle waarschuwingen van je lichaam. Vuurademhaling benadrukt dus je ego, om het maar zo te stellen. Met zweten raak je bovendien belangrijke vitale stoffen kwijt. Yoga wil namelijk net als in Chinese alchemie recyclen, niets verliezen en niets opgeven. In yoga wil je een vollere endorfine productie ontwikkelen die een gelijkmatige heldere geest opleverd. Die endorfine productie zit in je buik. Je buik moet vrij zijn van poep, slijm, bloeding en angst. In het daoisme spreekt men dan over de ontwikkeling van het internaliserende ei in het dantian ´eierveld’. It ei is een helder licht dat in de buik hoort te stralen. Deze innerlijke luminositeit is de basis voor de vorming van een functioneel aura. Als je de traditionele methoden volgt is Yoga een schatkist. Modernisatie leid alleen maar tot toename van schade, ook schade aan de reputatie van yoga als gezondheidspad en spiritueel pad. Het zijn vaak ego gebasserde misvattingen die tot vernieuwingen leiden. Yoga is traditioneel vooral conservatief. Het wil zichzelf vooral niet in nieuwe jasjes steken, ook al maakt het goede zaken op die manier. Het is gewoon niet yoga. In die zin is bijna alles na de 19e eeuw nauwelijks yoga te noemen, maar slechts gymnastisch bodybuilden, acrobatiek. Met gymnastiek is natuurlijk ook niets mis. Daar kun je ook oud mee worden. Kijk maar naar B.K.S. Iyengar.
taiji asana
Voor mensen die serieus zijn in yoga raad ik mijn ´opleiding tot yogi´ aan, die geheel teruggaat op Svatmarama´s Hatha Yopa Pradipika en opwaarts gaat naar Daodejing, Tao Hongjing inwendige politiek en Geluid Yoga, Zhangsanfeng´s Neidantaijijing en Daoistische Chakra en Aura training. Maar begin gewoon bij yoga prep, Wudang Yoga I en Wudang Yoga II. Andere onderdelen van het Daoland programma zullen je uitstekend ondersteunen en helpen voorkomen slachtoffer te worden van je eigen wijsheid…
