Goede zorg voor jezelf en elkaar met Chinese geneeskunde
Ik was een paar dagen geleden even op en neer naar Dordrecht, waar mijn Wudang Xuanwu gildebroer Yuan Limin een lezing gaf. Door de geboorte van mijn dochters, de verhuizing van de school en alle bezigheden daaromheen hadden we elkaar drie jaar niet gezien. Het is soms behulpzaam mensen langere tijd niet te zien omdat het dan soms helderder is hoe ze veranderen. Vandaag wil ik graag wat kwijt over verandering en de nood om tot verandering te komen.
Je ziet jezelf vaak het minst goed, waardoor je de veranderingen die je als vanzelf doorgaat niet al te scherp ziet. Veel van de veranderingen zijn veroorzaakt door ons eigen handeren en denken, sommigen zijn aangezet door onze opvoeding of de maatschappij en sommige komen door de opeenvolging van de seizoenen, of de innerlijke a-symmetrie van ons lichaam. Verandering vind normaliter plaats in een complex netwerk van context. Daarom geeft het Confucianisme uit Oost Azië altijd het advies om je handelen te ritualiseren, dwz, onder bepaalde omstandigheden te handelen volgens voorgeschreven adviezen ipv je eigen oplosing te bedenken. Het confucianisme nodigt uit tot opzettelijk en patroonmatig te handelen en niet volgens vaste gewoonte of vanuit automatische piloot reactief te leven in het nu, zoals moderne kapitalistische spiritualiteit en mindfulness cursussen vaak verlangen. Men zegt dat je door op die geritualiseerde wijze te handelen jezelf en de reacties van je omgeving kunt bestuderen en kunt leren wat de voor en nadelen van de handeling zijn. Over de jaren heen ontstaat dan wijsheid. In het Daoisme streeft men iets soortgelijks na, maar dan door het bestuderen van je intrinsieke kwaliteiten (德). Er is ook nog een vorm van neo-Confucianisme die hier in het westen vaak aangezien word voor Daoisme, namelijk het vrijheid blijheid verhaal waarin ‘anything goes’. Veel populaire literatuur over daoisme propageert dat verhaal, ook in China.
Dit alles moet maar kunnen idee in de beoordeling van Daoisme’s ideologie gaat terug op Zhuangzi’s ‘Bloemig Ornament’ geschrift, waarin Zhuang 2500 jaar geleden na uitgenodigd te worden om voor de keizer te werken zegt liever als een schildpad met zijn staart door de modder te slepen dan zich bloot te stellen aan de gevaren van het hof. In het Westen vanaf de 60er jaren en in China vanaf het neo-Confucianisme van de Song dynastie (960-1279) is dat vaak uitgelegd als de goede richting in het leven te vinden door te doen zoals je dat goeddunkt, en zorgenvrij leven. Dat kan alleen als je een zekere welvaart hebt bereikt of door vrede te vinden in niets hebben. Ook in het moderne China zie je dat leken deze visie overnemen als uitleg van het Daoisme. Natuurlijk is het ook onderdeel van het Daoisme, maar meer in de zin dat je zelf verantwoordelijk bent voor je spirituele ontwikkeling, dus als je het er meer van neemt, dan moet je ook niet te veel verwachten qua verbetering. Als je geen deelgenoot wilt zijn van de maatschappij, raad het aan, dan is het beter om je terug te trekken en je verre te houden van de maatschappij. Door een verstorende factor te zijn (zoals men tegenwoordig vaak verlangt van nieuwe bedrijven en uitvindingen omdat er dan meer geld te verdienen valt) ga je een conflict genererende relatie aan met je medemens, en dat is niet moreel verantwoord. Alle bewust genereren van conflict of uitbuiting laat je als mens verworden en je moraliteit verduisteren. Je gebrek aan goedheid vertaald zich als stress en ziekte (niet dat alle zieke en gestreste mensen dat zijn door gebrek aan goedheid), ook voor anderen, en daar word de wereld niet beter van.
Chinese geneeskunde en en Daoisme als bron voor levensvreugde en gezondheidsontwikkeling benadrukken een disciplinaire levensstijl. Hiermee word niet de stalen militaire discipline bedoeld die mensen in de sportscholen of op kantoor ten toon spreiden in hun hang naar burn-out en andere stress factoren, maar de met een timmerman’s oog gevormde discipline die gebaseerd is op wat nodig is, en wat wenselijk is, in de meest brede zin toepast als rode draad. Zonder visie en inspanning geen vooruitgang. Maar teveel inspanning word als even slecht gezien als te weinig. Inspanning moet altijd passend zijn. Passend is een reflectie van Dao, en als er Dao is is er qi. Als er qi is worden dingen bijna onzichtbaar van gewoonheid en vanzelfsprekendheid.
Maatschappelijk gezien hebben we veel belang bij deze visie. Als het gaat om professionaliseren in ons bestaan is de enige relevante professionalisatie niet om een goede human resource te zijn, maar om lang, vitaal en gelukkig te leven. Het is dus taak dat we herkennen dat beter leven onze hoofdtaak is in het leven, studie, werk en politieke overtuiging staan dat ten dienste, en niet andersom. Die om gekeerde visie waaruit onze samenleving is opgebouwd leid tot het stoppen mensen beter te maken om een groot deel van de beroepsbevolking aan het werk te houden. Ziekte dient tegenwoordig een economisch belang en gezond zijn is in de huidige maatschappij politiek en economisch contraproductief. Gezonde mensen hebben namelijk geen hulp nodig, en geen hulp betekend dat bijna 1/3e van onze bevolking zijn of haar baan verliest, vooral in de verzekeringswereld (die kunnen natuurlijk omgeschoold worden tot ouderen verzorgers!). Om gezondheid te realiseren hebben we een maatschappij nodig die meer gericht is op zelfredzaamheid, samenwerking en duurzaamheid. Nou komt dat goed uit want er komt een nieuwe industriële revolutie aan die miljoenen banen gaat kosten. Het gevolg zal zijn dat er straks niet genoeg banen zullen zijn om onze huidige economie gebaseerde samenleving te bekostigen. Zoals het er nu uit ziet zal dat gaan leiden tot een Syrificatie, vooral als men op partijen als de pvv en andere liberalen blijft stemmen waarin macht zich in de handen van de enkeling concentreert en mensen bedrogen worden met misleidende ideeën over vrijheid. In die politieke visies ben je alleen vrij als je meer geld hebt dan de anderen om te bekostigen wat je nodig hebt, en in de toekomst zal meer werkeloosheid tot honger, misdaad en geweld leiden, tenzij we de middelen van de staat (lees gemeenschap) gelijk verdelen en gaan samenwerken om het leven beter te maken, dwz, dat we de economische opbrengst binnen het land als gezamenlijk eigendom gaan beschouwen. Dat is nog niet communisme, maar een vorm van communalisme, waarin we zorgzame normen en waarden kunnen delen, vergelijkbaar als de maatschappij vorm van de sociaal democraten voordat we in deze afbraak periode terecht kwamen waarin de verenigde staten van Amerika het voorbeeld is dat we volgen.
Er is op tv een mooi programma over armoede in Nederland. Voor ik naar China vertrok sprak men schande over de 2 of 3% van de Nederlanders die rondom de armoedegrens leefde en bijvoorbeeld voedslehulp nodig had. Nu word er in dit programma gemeld dat ongeveer 10% onder de armoede grens leeft en afhankelijk is van een scala aan hulp programma’s. Als men onder een bepaald punt dipt raakt men op straat. Het is tegenwoordig makkelijker te verarmen dan om uit armoede weg te komen. Onze maatschappij kent nauwelijks nog een vangnet. In het huidige kapitalisatie gebaseerde systeem zal dat in de toekomst alleen maar meer worden, tot er op een gegeven moment niet meer genoeg mensen zijn om consumenten producten te consumeren. Je kunt opbrengsten en macht in enkele handen concentreren, maar consumeren is een gezamenlijke inspanning. Welvaart en gezondheid bereik je nooit alleen. Daarvoor heb je veel gunstige omstandigheden nodig. De piramide van Maslov verwijst hiernaar. Die gunstige omstandigheden genereren rechten. Meer armoede betekend minder consumenten en dus de uitputting van je systeem. In Daoisme word dat gezien als uitputting van yang waardoor het systeem instort en vergruist. De maatschappij word daardoor los zand, groot producent van angst, stress, ziekte etc. Een nachtmerrie dus. In ons lichaam gebeurt te vaak hetzelfde. Oververhitting is de oorzaak van talloze ziekten. Oververhitting zit ingesloten in hoe we eten, sporten, werken, vacantie vieren en ruzie maken. Je kan denken dat hitte gelukkig met acupunctuur verholpen kan worden, men hoewel dat klopt is voorkomen altijd beter dan genezen. Na een probleem is het herstellen van een natuurlijke normaliteit niet het makkelijkste.
Hoe herken je oververhitting bij jezelf? Nou, er zijn diverse tekenen, zoals bijvoorbeeld vaker dan zelden emotioneel zijn, depressie, gestressed zijn, last hebben van ontstekingen of van duizelingen, overgeven, verstopping, hoofdpijn, allergieën, bloed in je ontlasting, onregelmatige menstruatie, geen kinderen kunnen krijgen, rimpels, snel geïrriteerd zijn, ongeduld en 10.000 andere symptomen. Bijna alle klachten leiden uiteindelijk tot de vorming van vuur.
Wat kun je zelf doen? Je kunt vast beginnen met elke dat rechtop te gaan zitten en voelen hoe het gewicht van je lichaam en van je emoties omlaag zinkt en hoe de reactiekracht van dat gewicht je lichaam draagt. Het is een simpele techniek waarop o.a. de beoefening van taijiquan en qigong is gebaseerd (niet op langzaam bewegen en ontspannen dus, als in de onschuldige visie van menig leek). Een gezond lichaam is warm van onderen en koel van boven, terwijl bij de meeste mensen de adem alleen al reflecteert hoe warm het van boven is.
Als de oefening in je eentje niet helemaal lukt, kom dan naar een zhongwujigong workshop (zie agenda) of wekelijkse klassen om een handje geholpen te worden.
Het Daoland programma in het Yin Yang Centrum heeft als doel te verjongen en verbeteren. In de meeste gevallen betekend dat afkoelen, niet langzaam bewegen, maar vertragen, overwinnen van ongeduld en onzekerheden